आफ्रिकेतील हडजा समुदायात नाही विवाहाची प्रथा
टांझानिया हा आफ्रिकन देश अनोख्या आदिवासींची मातृभूमी राहिला आहे. यापैकीच एक आहे पाषाणकालीन शिकारी जमात-हडजा. हा समुदायचे लोक स्वतःचे घर गुहा तसेच पठारी भागांमध्ये एखाद्या पक्ष्याच्या घरटय़ाप्रमाणे तयार करतात. हडजा आदिवासी काठय़ा आणि फांद्यांना परस्परांमध्ये विणून स्वतःचे घर तयार करतात, ज्याला दूर अंतरावरून पाहिल्यास एखाद्या विशाल घरटय़ाप्रमाणे भासते.
हडजा उत्तर-मध्य टांझानियाच्या सेंटर रिफ्ट खोऱयाच्या इयासी सरोवरापासून लगायत सेरेंगटी पठारापर्यंत राहणारी शिकारी जमात आहे. एका अनुमानानुसार देशात सद्यकाळात केवळ 1200-1300 हडजा लोक आहेत. हे लोक परस्परांशी संभाषण साधण्यासाठी भाषेचा नव्हे तर जीभेद्वारे स्मॅकिंग किंवा पॉपिंग यासारख्या ध्वनीद्वारे शिट्टीसारखा आवाज काढतात. हे लोक बोलणे जाणत नाहीत, तसेच त्यांना वाचणे-लिहिणे येत नाही. तोंडातून निघालेल्या शिट्टीसारख्या आवाजाच्या वैविध्यातूनच हे लोक स्वतःचे मनोभाव परस्परांसमोर व्यक्त करतात.
भाषेअभावी हडजा लोकांचा कुठलाच लिखित इतिहास नाही, ते एका पिढीकडुन दुसऱया पिढीपर्यंत स्वतःच्या इतिहासाला स्वतःची शिट्टीची भाषा ‘क्लिकिंग’द्वारेच पोहोचवितात. हडजा समुदाय आजही सूर्य आणि चंद्राच्या माध्यमातून स्वतःची वेळ निश्चित करतात.
10 हजार वर्षे जुन्या संस्कृतीसह जगत असलेले हडजा धनुष्य आणि बाणाद्वारे माकड, पक्षी, हरिण, मृग आणि म्हशींची शिकार करतात आणि समुहात राहतात. हडजा पुरुष मध गोळा करण्यात तरबेज असतात. या कामात ते एका आफ्रिकन पक्ष्याची मदत घेतात, ज्याला हनी गाइड म्हटले जाते. हा पक्षी मधमाशांचे पोळे खाणे पसंत करतो.
या समुदायात कुणीच नेता नसतो आणि त्यांच्यात पौर्णिमेच्या रात्रीचे अत्यंत धार्मिक महत्त्व असते. या रात्री हडजा लोक एपेम नावाचे विशेष आयोजन करतात, यात पुरुष स्वतःच्या पूर्वजांप्रमाणे पोशाख घालून महिला आणि मुलांसाठी नृत्य करतात.