अधिकतर खरेदीदार व विक्रेते हे अधिकृतरित्या रक्कमेची देवाणघेवाण करण्यावर भर देतात. पण काहीजण पूनर्विक्रीतले फ्लॅट कर चुकवून रोखीच्या व्यवहारातून विक्री करताना दिसतात. टायर वन शहरांमध्ये आपला काळा पैसा लपवण्यासाठी स्थावर मालमत्तांचा वापर करण्याचे प्रमाण तुलनेने कमी सांगितले जाते. अनेक टायर टू व टायर थ्री शहरात सर्कल रेट हे बाजारमुल्यापेक्षा (मार्केट रेट) कमी आहेत. काही शहरात मात्र सर्कल रेट जास्त असल्याचे दाखले मिळतात. एनसीआर भागात स्थावर मालमत्तांचा सर्कल रेट बाजारमुल्यापेक्षा जास्त आहे. एमजी रोड, गुरूग्रामध्ये सरासरी सर्कल रेट 11 हजार 205 रुपये प्रति चौ. फू. असला तरी 11 हजार रुपये बाजारभाव आहे. सर्कल किंवा रेडि रेकनर दर हा राज्य सरकारे ठरवतात, ज्या पेक्षा कमी किंमतीत मालमत्ता नोंदणी करता येत नसते.
नोव्हेंबर 2016 मध्ये नोटबंदीनंतर बांधकाम क्षेत्रातील व्यवहारांना मोठा फटका बसला. अनेकांना बेहिशोबी मालमत्ता घेण्यात अडथळा येऊ लागला. मुंबई मेट्रोपॉलीटन व एनसीआर या शहरांमध्ये फ्लॅट खरेदीत वाढ दिसली, अनेकांनी अतिरीक्त फ्लॅट घेतले. आता पूनर्विक्रीयोग्य फ्लॅटकडे अनेकांचा ओढा वाढला आहे. 20 ते 25 टक्के इतकी एकूण फ्लॅट रक्कमेपैकीची रक्कम रोखीने दिली जात असल्याचे सांगण्यात येत आहे. बेंगळूर, पुणे व हैदराबाद या शहरांनी मात्र बांधकाम क्षेत्रात पारदर्शक व्यवहारांनाच पसंती दर्शवली असल्याचे समोर आले आहे. नव्या घरासह पूनर्विक्रीयोग्य घरांच्या व्यवहारातही पारदर्शकता राखली जात आहे. पूनर्विक्रीयोग्य फ्लॅट व्यवहारात नियमांची सक्ती नसल्याने खरेदीदार, विक्रेता रोखीचा वापर करत असल्याचे समजते. पूनर्विक्रीयोग्य फ्लॅटस्च्या किंमतीतही तफावत आढळून येत आहे. येथे दरात पारदर्शकतेचा अभाव दिसून येतो. नव्या घरांच्या दराबाबत फारसं काही लपवण्यासारखं नसतं. बाजारमुल्याप्रमाणे फ्लॅटचा दर ठरत असतो. पण पूनर्विक्रीयोग्य फ्लॅटस्च्याबाबतीत दर कमी जास्त असू शकतात. लोकेशन, सुविधा आदींवर फ्लॅटस्च्या किंमती ठरत असतात.
विक्रीने उभारणीच्या संख्येला दिली मात
घरांच्या उभारणीच्या संख्येच्या तुलनेत घरांच्या विक्रीने चढता आलेख दर्शवला असल्याचे सांगण्यात येते. 2016 नंतर असे घडले असल्याचे समोर आले आहे. 2019 मध्ये आघाडीवरच्या 7 शहरात विक्री 6 टक्के वाढून 1.44 लाख इतकी झाली तर घरांच्या उभारणीची संख्या मात्र 14 टक्के घटून 1.37 लाखावर आली. 2018 च्या तुलनेत ही आकडेवारी समोर आलीय. 2019 मध्ये व्यावसायिक गाळय़ांच्या उभारणीत विकासाची गती दिसते आहे आणि या बाजाराने बऱयापैकी मागणीही नोंदवलेली आहे. एनसीआर, बेंगळूर, मुंबई, पुणे, हैदराबाद, चेन्नई व कोलकाता या शहरांतील घरांच्या विक्रीचा आढावा घेतला गेला. 2019 च्या पहिल्या सहा महिन्यात विक्री 22 टक्के वाढली (वार्षिक)आहे तर दुसऱया सहा माहित 9 टक्के इतकी घट झाली आहे. अर्थव्यवस्थेत आलेली मरगळ आणि ग्राहकांचा निरूत्साह बांधकाम क्षेत्राच्या पथ्यावर पडला आहे. ऑक्टोबर-डिसेंबरच्या तिमाहीत 26 हजार 405 नव्या प्रकल्पांचा शुभारंभ करण्यात आला जो 31 टक्के इतका (2018 च्या तुलनेत) कमी आहे. मुंबई या एकमेव शहराने नव्या प्रकल्प उभारणीत आघाडी घेतली आहे.