द्रौपदी आणि भीम परोपरीने युधि÷िराचे मन युद्धासाठी वळवण्याचा प्रयत्न करीत होते. पण उलट युधि÷िराने त्यांना उपदेश करायला सुरुवात केली. त्याला दोघांचे म्हणणे थोडेफार पटत होते. पण तो विचार करायला फार वेळ घेत होता. तो आपल्या शांत आणि विचारी स्वभावानुसार त्यांना सांगू लागला, ‘सर्व कामे घाईने करू नयेत. अविचाराने तर मुळीच नाही. इंद्रियांवर ताबा मिळवायला हवा. कोणतीही गोष्ट शांत चित्तानेच केली पाहिजे. दुष्ट माणसे तत्काळ सुख अनुभवतात, पण नंतर नाश पावतात.’
त्याचवेळी तिथे आश्रमात व्यास मुनींचे आगमन झाले. युधि÷िराने अत्यंत आनंदाने त्यांचे स्वागत आणि आदरसत्कार केला. नंतर धर्मराज त्यांना म्हणाला, ‘मुनिश्रे÷, आपल्या येण्याने आम्ही धन्य झालो. तुम्ही निःस्पृह आहात. आमच्याकडे काय मागणार? तरीही तुम्हाला विचारतो की, इथे येण्याचे कारण कळेल का? मी ऐकू इच्छितो.’ त्याच्या बोलण्यावर व्यास म्हणाले, ‘हे राजश्रे÷ा, तुझे सर्व नातेवाईकांवर सारखे प्रेम आहे. तुझा स्वभाव प्रशंसनीय आहे. सारे मुनिजन तुझी प्रशंसा करतात. तुझ्या गुणांमुळे मी संतुष्ट झालो आहे. आम्ही मोक्ष मिळवण्यासाठी प्रयत्न करतो. आम्हाला कोणाही विषयी विशेष प्रेम नसते. तरीही तुझ्यासारख्या चांगल्या लोकांविषयी प्रेम वाटतेच. म्हणून तुला उपदेश करण्यासाठी आलो आहे.’ धर्मराज व्यासांचे हे बोलणे मनःपूर्वक आणि विनम्रपणे ऐकत होता. त्याच्या वर्तनातून व्यासांबद्दलचा अतीव आदर प्रकट होत होता. व्यास बोलू लागले, ‘दुर्योधनाने शस्त्रास्त्रांचा साठा केला आहे. म्हणून शूर अर्जुनानेही शस्त्रांचाच संग्रह करावा. पशुपतीला उद्देशून तप करावे आणि ‘पाशुपतास्त्र’ मिळवावे. त्यासाठी मी एका मंत्राचा त्याला उपदेश करतो. त्या मंत्राने जपतप केल्यास त्याला ते प्राप्त होऊ शकेल. प्रथम तपाने इंद्राची आराधना करावी. इंद्राच्या अनुग्रहाने पराक्रम दाखवता येतो. मी एका यक्षाला पाठवीन. तो अर्जुनाला तपोवनात नेईल. ‘एवढे बोलून व्यास अदृश्य झाले. युधि÷िराकडे येऊन व्यासांनीही दुर्योधनाबरोबर युद्ध करण्याच्या कल्पनेला अशा प्रकारे अनुमोदनच दिले. पण हे मोठे कार्य पार पाडण्यासाठी खडतर प्रयत्न म्हणजे पशुपतीची तपश्चर्या करण्यासही सांगितले. कारण कोणत्याही गोष्टीत यश मिळवण्यासाठी स्वतःहून प्रयत्न करणे आवश्यक आहे. कारण….
उद्यमेन हि सिध्यन्ति कार्याणि न मनोरथैः।
न हि सुप्तस्य सिंहस्य प्रविशन्ति मुखे मृगाः।।
प्रयत्न केल्यानेच कार्यसिद्धी होते. केवळ इच्छेने नाही. ज्याप्रमाणे झोपलेल्या सिंहाच्या मुखात कोणताही प्राणी आपणहून प्रवेश करीत नाही. (त्याला स्वतःला शिकार करावी लागते.)