अर्हटिक योग हा प्रागैतिहासिक आहे. अर्हटिक योग म्हणजे केवळ एकच कार्यशाळा किंवा ध्यानाचा संच नाही. अर्हटिक योग ही एक बहुआयामी प्रणाली आहे जी आध्यात्मिक विकासासाठी भक्कम पाया विकसित करण्यासाठी अनेक योग पद्धतींवर भर देते. गेल्या लेखात आपण अर्हटिक योग म्हणजे काय हे पाहिले आजच्या लेखात अजून थोडी माहिती घेऊया.
अर्हटिक योगाचे फायदे
नियमित अर्हटिक योगाभ्यास तुमची ऊर्जा वाढवते, चक्र सक्रिय करते आणि चक्रांमधील नकारात्मक गुणधर्म संतुलित करते. सराव व्यक्तिमत्त्वातील प्राचीन नकारात्मक प्रवृत्तींना तटस्थ आणि परिष्कृत करते. जसे की एखादी व्यक्ती उच्च वारंवारतेकडे जाते तेव्हा उच्च आत्मा तुमचे विचार, तुमच्या भावना आणि तुमच्या कृतींवर नियंत्रण ठेवतो. तुमचे जीवन अराजक नसून शांत होते. जसजसे तुम्ही सरावात पुढे जाल तसतसे तुम्ही आत्म-निपुणता प्राप्त करता. स्व-निपुणता म्हणजे काय हा एक चांगला प्रश्न विचारू शकतो? आत्म-निपुणता हे अंतिम ध्येय दर्शवते जे आध्यात्मिक इच्छुक प्राप्त करण्याची आशा करू शकतो. जेव्हा एखाद्या व्यक्तीच्या भावना, बोलणे आणि वागणुकीचे मार्गदर्शन करणाऱया आणि प्रतिक्रिया देण्याऐवजी प्रतिसाद देण्याची स्थिरता प्रदान करणाऱया प्रक्रियांद्वारे जेव्हा एखादी व्यक्ती त्याच्या अंतर्गत गोष्टींवर नियंत्रण ठेवते तेव्हा त्याला आत्म-निपुणता प्राप्त होते.
हे बदल अनेक प्रकारे प्रकट होतात, व्यावहारिक आणि आध्यात्मिक दोन्ही प्रकारे. मोठय़ा संख्येने विद्यार्थ्यांनी खालील बदल नोंदवले आहेत.
1.अनेकांनी नोंदवले आहे की त्यांचे मन त्यांच्या दैनंदिन आणि व्यावसायिक जीवनात कार्यक्षमतेने कार्य करते. विद्यार्थ्यांनी अनेकदा असे म्हटले आहे की सरावांमुळे ते हुशार, अधिक अंतर्ज्ञानी आणि आकलनक्षम बनले आहेत.
2.विद्यार्थ्यांनी असे म्हटले आहे की ते कमी भावनिक बनतात.
3.बहुतेकांना शांत आनंदी अस्तित्वाचा अनुभव येतो.
4.आध्यात्मकिदृष्टय़ा अनेकांना असे वाटते की त्यांचे ध्यान अधिक खोल, दीर्घ आणि अधिक आनंददायक होत आहे.
अनेकांना एकतेची भावना जाणवली आहे जी त्यांना जीवनात अनेकदा जाणवलेली शून्यता भरून काढते.
अर्हटिक योगाद्वारे अनेकांना त्यांच्या जीवनातील उच्च उद्देश कळला आहे. आश्चर्याची गोष्ट म्हणजे, आज जगातील सर्वात प्रचलित तक्रारिंपैकी एक म्हणजे उदासीनतेची भावना आहे जी लोकांना त्यांच्या जीवनातील उद्देश माहित नसल्यामुळे जाणवते. आपण किती वेळा ऐकले आहे की लोकांना आश्चर्य वाटते मी इथे का आहे? मी का अस्तित्वात आहे? मला माझ्या आयुष्याचे काय करायचे आहे? एकदा का लोकांना ते या ग्रहावर असण्याचे कारण सापडले की त्यांचे जीवन अधिक अर्थपूर्ण बनते. त्यांना उद्देश आणि आंतरिक शांतीची भावना आहे.
अर्हटिक योगाचे तंत्रज्ञान मास्टर चोआ यांच्या मते, ‘अर्हटिक योग हा प्रागैतिहासिक आहे’. अर्हटिक योग म्हणजे केवळ एकच कार्यशाळा किंवा ध्यानाचा संच नाही. अर्हटिक योग ही एक बहुआयामी प्रणाली आहे जी आध्यात्मिक विकासासाठी भक्कम पाया विकसित करण्यासाठी अनेक योग पद्धतींवर भर देते. अर्हटिक योगाभ्यास बनवणारे अनेक पैलू आहेत ज्यात परमदेव आणि गुरु यांच्याबद्दल योग्य दृष्टिकोन, शुद्धीकरण, ध्यान, सेवा आणि दशमांश आणि अभ्यास यांचा समावेश आहे. अर्हटिक योग म्हणजे अद्भुत आध्यात्मिक तंत्रज्ञान आहे.
ध्यान या शब्दाचे लॅटिन मूळ, मेडेरी, याचा अर्थ ‘बरे करणे’ असा आहे. जगाच्या वेगवेगळय़ा भागात ध्यान या शब्दाचे वेगवेगळे अर्थ आहेत. पाश्चिमात्य भाषेत, ध्यान या शब्दाचा अर्थ गंभीर चिंतनात मनाची एकाग्र स्थिती असा होतो. पूर्वेकडील ध्यान आध्यात्मिक आदर्शाशी अधिक जोडलेले आहे. ध्यान या हिब्रू शब्दाचा अर्थ एक अतिशय तीव्र आध्यात्मिक लढाई असा होतो. झेनच्या मते, ध्यान ही आंतरिक शांततेची जाणीव आहे. ध्यानाचा उपयोग दीर्घकाळापर्यंत जागरुकतेचा सराव करण्यासाठी केला जाऊ शकतो. याचा अर्थ अध्यात्मिक साधना किंवा आध्यात्मिक जोपासना असा होऊ शकतो. ध्यान आणि आध्यात्मिक विकास उत्क्रांती प्रक्रियांना गती देते आणि उच्च विद्याशाखांच्या विकासासाठी जबाबदार असतात. मानवामध्ये असीम क्षमता आहे. आध्यात्मिक पद्धती हा एक गहाळ दुवा आहे जो एखाद्याला त्याच्या अवास्तव क्षमतेची जाणीव करून देऊ शकतो आणि काहीही साध्य करू शकतो.
अर्हटिक योग ध्यान हे नियमित सरावाचा भाग आहेत आणि इच्छाशक्ती (किंवा सत्), बुद्धिमत्ता (किंवा चित्) आणि प्रेम (किंवा आनंद) बळकट करण्याच्या पैलूंमध्ये संतुलित विकास करण्यासाठी डिझाइन केलेले आहेत. ट्विन हार्ट्सवरील ध्यानाचा उपयोग हृदय आणि मुकुट चक्रांना सक्रिय करण्यासाठी केला जातो. ज्यामुळे व्यावसायिक अधिक प्रेमळ बनतात. ब्लू पर्ल वर ध्यान केल्याने उच्च आत्म्याशी मिलन साधण्याचा प्रयत्न होतो. अर्हटिक कुंडलिनी ध्यान (किंवा आतील श्वासावर ध्यान) आत्मा आणि भौतिक शरीराच्या उत्क्रांतीला गती देणारी आत्म्याची इच्छाशक्ती विकसित करणे हे आहे. कुंडलिनी ध्यानाचा एक मुख्य उद्देश म्हणजे मेंदूच्या पेशी सक्रिय करणे जेणेकरून ते आंतरिक अनुभव नोंदवू शकतील आणि प्राचीन नकारात्मक बियांची प्रणाली देखील स्वच्छ करू शकतील. अर्हटिक ध्यान दीर्घकाळापर्यंत जागरुकतेची क्षमता विकसित करण्यासाठी वापरले जाते.
अर्हटिक योग आणि आंतरिक शुद्धीकरण ः
MCKS अर्हटिक योग प्रणालीमध्ये शुद्धीकरणावर जोर देण्यात आला आहे. शारीरिक आणि श्वासोच्छवासाच्या व्यायामाद्वारे साध्या आहारविषयक मार्गदर्शक तत्त्वांची अंमलबजावणी आणि त्यांच्या भावनांवर अधिक नियंत्रण ठेवण्याचा सराव करून, प्रॅक्टिशनर्स मजबूत आणि अधिक चैतन्यपूर्ण उर्जावान स्वच्छ शारीरिक आणि ऊर्जा शरीर विकसित करतात. शुद्धीकरण दिनचर्या निरोगी शारीरिक शरीर, शुद्ध भावना आणि तीक्ष्ण मन राखण्यासाठी महत्त्वपूर्ण फायदे देतात. योग्य विचार, योग्य बोलणे, योग्य कृती यासारख्या संकल्पनांसह आंतरिक शुद्धीकरणावर लक्ष केंद्रित केले जाते. चारित्र्य निर्मितीचा उद्देश एक चांगला माणूस बनण्यासाठी सक्षम करणे हा आहे. प्रेमळ दयाळूपणा आणि दुखापत न होणे हे गुण या पात्राच्या पैलूंवर जोर देण्यात आला आहे. औदार्य आणि चोरी न करण्याचे गुण, प्रामाणिकपणे आणि खोटे न बोलण्याचे गुण (किंवा अचूक समज आणि योग्य अभिव्यक्ती), ध्येय आणि प्रयत्नांच्या स्थिरतेचे गुण आणि संयम व गैर-अत्यधिकतेचे गुण. चारित्र्याच्या सकारात्मक पैलूंचा सक्रियपणे सरावाने जाणीवपूर्वक वर्ण गुणवत्तेला बळकट करता येते.
-आज्ञा कोयंडे