बहुतेक गन्स निकृष्ट दर्जाची : विश्वासार्हतेबाबत सुरुवातीपासून प्रश्नचिन्ह
जय उत्तम नाईक / पणजी
चीनने कोरोनारुपी संकट दिले, त्यानेच तपासणीचे यंत्रही दिले, भारताने ते आदराने स्वीकारले, गोव्यानेही त्यात योगदान दिले. अशीच काहीशी परिस्थिती सध्या राज्यात कोरोना महामारीच्या पार्श्वभूमीवर सक्तीचे करण्यात आलेल्या थर्मल गनच्या वापरावरून उद्भवली झाली असून या एकूण व्यवहाराबद्दलच संशय निर्माण झाला आहे.
सर्व सरकारी कार्यालये, खाजगी आस्थापने, कारखाने, दुकाने या सर्वांना हे गन वापरण्याची सक्ती करण्यात आली असून त्याबद्दल प्रचंड असंतोष व्यक्त होत आहे. भरीस हे गन चिनमधून आयात करण्यात आले असल्यामुळे चीडही निर्माण झाली आहे.
स्वदेशीच्या विचारात सरकारचा मोडता
चीननेच जगभरात कोरोना महामारी पसरविली हे जवळजवळ सिद्ध झाल्यामुळे एका बाजूने चिनी उत्पादनांवर बहिष्कार घालण्याचा विचार सर्वसामान्य लोक करत असताना स्वतः सरकारनेच त्यात मोडता घालताना आपल्या सर्व कार्यालयांसाठी चिनी बनावटीची हजारो थर्मल गन खरेदी केली असून त्यासाठी कोटय़वधी रुपये खर्च केले आहेत. त्यावरून या व्यवहाराबद्दल आता काही सरकारी अधिकारीच संशय व्यक्त करत आहेत.
’आधीच पैशांची मारामार, त्यात खिशाला कातर’
एखाद्या कार्यालयात, आस्थापनात येणाऱया व्यक्तीस ताप वगैरे आहे किंवा नाही याची थर्मल गनद्वारे तपासणी करावी तसेच नंतर प्रत्येकाचे हात सॅनिटायझरने स्वच्छ करावे अशी सक्ती सर्वांना करण्यात आली आहे. हे सॅनिटायझर्स सुद्धा बरेच महाग म्हणजे एक लीटरसाठी किमान 500 रुपये एवढय़ा किंमतीत खरेदी करावे लागतात. याउलट थर्मल गनसाठी तब्बल पाच हजारांपेक्षा जास्त खर्च करावा लागतो. त्यामुळे ’आधीच पैशांची मारामार, त्यात खिशाला कातर’ अशी परिस्थिती आस्थापन मालकांची झालेली आहे.
थर्मल गनची विश्वासार्हता किती
एवढा खर्च केल्यानंतर या गनची विश्वासार्हता किती, असा प्रश्न निर्माण झाला आहे. या गनवर एकाच व्यक्तीची पाच-दहा मिनिटांच्या फरकाने दुसऱयांदा तपासणी केल्यास वेगवेगळे रिडिंग दाखविण्यात आल्याची उदाहरणे मिळाली आहेत. खुद्द मुख्यमंत्र्यांच्या बंगल्यावर सुद्धा अशाच प्रकारे करण्यात आलेल्या तपासणीत वेळोवेळी फरक दिसून आला असून स्वतः पत्रकारांनीही तसा अनुभव घेतला होता. एका दिवशी करण्यात आलेल्या तपासणीत बहुतेकांचे रिडींग 33 ते 34 डि. सें. दरम्यान दाखविण्यात आले तर दुसऱयाच दिवशी पुन्हा तपासणी केली असता ते जवळजवळ सगळ्यांचेच कमी अधिक फरकाने 37 ते 38 डि. सें. दरम्यान दाखविण्यात आले. यावरून हे गन किती विश्वासार्ह आहे, असा प्रश्न पत्रकारच आपसात उपस्थित करताना दिसत होते.
थर्मल गनच्या निर्मितीची कसलीच माहिती नाही
विविध सरकारी कार्यालये सुरू करण्यात आल्यानंतर तेथील अधिकारी, कर्मचारी तसेच कामासाठी येणाऱया लोकांची तपासणी करण्यासाठी सर्वांना हे गन पुरविण्यात आले. यातील बहुतेक गन चिनी बनावटीचे आहेत. मात्र त्यावर किंमतीचा उल्लेख नाही किंवा उत्पादन तारीख नाही. एखादवेळी नादुरुस्त झाल्यास कस्टमर केअर सेंटरचा उल्लेख नाही. गोव्यात किंवा देशात कुठेही सेवा केंद्र नाही, तसा उल्लेख त्या गनवर कुठेच नाही. अशा परिस्थितीत ही गन कोणत्या वितरकाकडून पुरविण्यात आली आणि कोणत्या ग्राह्यतेवर व भरवशावर सरकारने ती खरेदी केली असा प्रश्न निर्माण झाला आहे.
सरकार गंभीर की नुसते देखावे
दरम्यान, यासंबंधी अनेक खात्यात जाऊन पाहणी व चौकशी केली असता काहींना खात्यांच्या सचिवांमार्फत तर काहींना अन्य वरिष्ठ अधिकाऱयाकडून पुरविण्यात आल्याचे सांगण्यात आले. आश्चर्यकारक प्रकार म्हणजे सरकारी कार्यालये सुरू होऊन दोन आठवडे संपत आले तरी काही कार्यालयात अद्याप या गनचा वापर सुद्धा सुरू करण्यात आलेला नसल्याचे दिसून आले. यावरून सरकार याप्रश्नी खरोखरच गंभीर आहे की, नुसते देखावे करत आहे, असाही संशय घेण्यासही बराच वाव आहे.
अशा थर्मल गनचे उत्पादन करणाऱया असंख्य इन्स्ट्रुमॅन्टेशन कंपन्या खुद्द भारतात मुंबई, गुजरात, दिल्ली, आदी ठिकाणी आहेत. यातील बहुतेक कंपन्या आयएसओ मानांकनप्राप्त आहेत. तेथे जागतिक दर्जाचे थर्मल गन आणि अन्य इन्स्ट्रुमेंटस् उत्पादित होत असतात. तरीही सरकारला चिनी बनावटीचे थर्मल गनच का म्हणून आवडले किंवा त्यामध्ये असा कोणता वेगळेपणा/ वैशिष्टय़ दिसून आले? असे अनेक प्रश्न सध्या अनुत्तरीत असून तशी प्रतिक्रियाही एका बडय़ा सरकारी अधिकाऱयाने आपले नाव उघड न करण्याच्या अटीवर व्यक्त केली आहे.