महामुनी शुकदेव परिक्षिती राजाला बाणासुराची कथा सांगताना पुढे म्हणतात –
तृणावर्ताची जैसी घरटी । तैसीं सैन्यें गरगराटीं ।
फिरती आणि गगनपोटीं । वीर जगजेठी उडताती ।
अश्व कुंजर रथ पताका । प्रचंड पवनें उधळती देखा ।
पायदळाचा कवण लेखा । नोहे आवांका अतिरथियां । पवनास्त्रमारें त्रासिलें सैन्य । ऐसें देखोनि जनार्दन ।
पर्वतास्त्र जपूनि पूर्ण । करी खंडन अनिळाचें ।
पर्वतास्त्राचेनि सामर्थ्यें । पवन लोपला जेथींचा तेथें ।
यूथपीं सैन्यें इत्थंभूतें । केलीं स्वस्थें सांवरूनी ।
हें देखोनि शूळपाणि । प्रळयानळास्त्र लाविलें गुणीं ।
ज्वाळा दाटल्या गगनीं धरणीं । जळती प्राणी उभेउभे । स्वस्थ शिबिरें पताका जळती । कुंजर पोळले सैरा पळती । अश्व आहळुनि वावळती । वीर कोसळती करपूनी । हाहाकार यादवदळीं । देखूनि प्रतापी श्रीवनमाळी । जीमूतस्त्रातें अस्त्रशाळी । योजूनि विधुळी अनळास्त्रा ।
मुसळधारिं वर्षती मेघ । भंगला पावकास्त्रनिदाघ ।
खळबळां वाहती प्रचंड ओघ । तेणें भर्ग चाकाटला ।
म्हणे हा नोहे मनुजकोटि । अमोघ योद्धा त्रिजगजेठी । यावरी न चले कोणी काठी । म्हणोनि हठी प्रज्वळिला। पाशुपतास्त्रें प्रळयकाळीं । क्षोभें ब्रह्माण्ड अवघें जाळी । तें प्रेरूनि करीन होळी । म्हणोनि शूळी अस्त्र जपे । नयनीं धडकती प्रचंड ज्वाळा । जिह्वा पंचवत्रीं विशाळा । पाशुपतास्त्रविद्या प्रबळा । प्रेरिता झाला सक्रोधें । पाशुपतास्त्रनिवारण । करितें अपर अस्त्र कोण । ऐसें विवरूनियां श्रीकृष्ण । निजास्त्र पूर्ण प्रयोजी । निजास्त्र म्हणिजे वैष्णवास्त्र । नारायण हा नामोच्चार । प्रयोगपुरस्सर सोडितां शर । पाशुपतास्त्र भंगलें । भगवान शंकरांनी सोडलेल्या प्रत्येक अस्त्राला यथायोग्य प्रतिअस्त्राने भगवान श्रीकृष्णाने उत्तर दिले. त्यांनी ब्रह्मास्त्राच्या शांतीसाठी ब्रह्मास्त्राचा, वायव्यास्त्रासाठी पर्वतास्त्राचा, आग्नेयास्त्रासाठी पर्जन्यास्त्राचा आणि पाशुपतास्त्रासाठी नारायणास्त्राचा प्रयोग केला.
अपर अस्त्र जंव विवरी हर । तंव तो प्रतापी शार्ङ्गधर ।
काय केला चमत्कार । तोही सादर अवधारा ।
कृष्ण विवरी अभ्यंतरिं । तमःप्रचुर हा त्रिपुरारि ।
जृंभणास्त्रें यातें समरिं । निजनिर्धारिं जिंकावें ।
मग स्मरूनि सांदिपनी । तामसी विद्या जपूनि वदनीं । जृंभणास्त्र लावूनि गुणीं । शूळपाणि भेदियला।
तामसी विद्येचें सामर्थ्य निवाड । मोहित करूनि चंद्रचड । केला जृंभणास्त्रा वरपड । येती कडकड आंगमोदे । पांचही मुखें पसरूनि नेटें । जांभया येती कडकडाटें । दाही हस्तांचीं जुंबाडें । मागें पुढें आळीपिळी। डोळे झांकती गपगपां । डुकल्या देतसे टपटपां । समरस्मृति पावली लोपा । मोहप्रतापा वश झाला । गळालीं नेणें हातींचीं शस्त्रें । नुमजे आपणा भेदिलें अस्त्रें । तें देखूनि यादवेश्वरें । त्यजिलें निदसुरे शंभूतें । शंकरें आंवरिला श्रीहरि । जाणोनि बाणसेनेच्या वीरिं । यादवांवरी केली मारी । प्रमथीं अपरिं येरीकडे । जृंभणास्त्रें शङ्करातें । मोहित करूनि रुक्मिणीकान्तें । शार्ङ्गनिर्मुक्त बाणघातें । बाणसेनेतें त्रासिलें । प्रळयकाळींचे जैसे घन । तैसे सणसणा येती बाण ।
कोणा नोहेचि आंगवण । शरनिवारण करावया ।
Ad. देवदत्त परुळेकर