सत्तरच्या दशकात कॉलेजमध्ये असताना रात्री घराबाहेर उंडारून जागरण केलं की अनेकदा त्या जागरणाची सांगता पहाटे सोन्या मारुती चौकात व्हायची. त्या चौकाकडून बोहरी आळीत जाणाऱया रस्त्यावर उजव्या बाजूला एका इमारतीमागे युनियन बँक होती-अजूनही आहे. बँकेच्या पुढय़ात गुजराती पदार्थ खिलवणारे कॅन्टिन होते. आम्ही बहुतेकदा तिथले गरम कांदेपोहे आणि चहा घ्यायचो. कांदेपोहय़ात तेल आणि कांदे कमी असत. पोहे मऊ असत. त्यावर बारीक शेव भुरभुरवलेली असे. पोहे करतानाच त्यात लिंबाचा रस आणि थोडी साखर टाकलेली असे. त्यामुळे त्यांना एक लुसलुशीत चव होती. आणि तो चहा. कडक स्पेशल चहात देखील दुधाचा आणि साखरेचा अतिरेक नसे. पहिल्या घोटापासून शेवटच्या भुरक्मयापर्यंत जिभेला हलकी दालचिनीची चव जाणवे. हिवाळय़ात आम्ही चक्क लागोपाठ दोनदोन तीन कप प्यायचो. तिथले किंचित आंबट चवीचे पंजाबी दिसणारे, पण पंजाबीपेक्षा नाजूक सामोसे देखील सुंदर होते.
मध्ये खूप वर्षे गेली. अगदी दशकेच गेली म्हणा नं. तो रस्ता जिथे जाऊन संपतो तिथे गालिब चौक ते नेहरू चौक या आडव्या रस्त्यावर पहाटे उत्तम भाजी आणि फळे मिळतात. यंदा मकर संक्रांतीच्या उंबरठय़ावर अशी खरेदी केल्यावर घरी येताना भूक लागली होती. तेच ते इडली-डोसे, उपमा, मिसळ वगैरेचा कंटाळा आला होता. अचानक त्या कॅन्टिनची आठवण झाली. नोस्टाल्जिक व्हायला झालं. ते कॅन्टिन अजून असेल का? बघू या. म्हणून शोधत गेलो. आणि अहो आश्चर्यम्. कॅन्टिन सलामत होतं. आतल्या रचनेसह. पोहे खाल्ले आणि मन भूतकाळात जाऊन आलं. एका परातीत छोटी छोटी गोल टपोरी भजी दिसली. समोर गॅसवर एका विशाल पातेल्यात लालबुंद रस्सा रटरटत होता. मी फर्माईश केली आणि मालकांनी एका मोठय़ा वाडग्यात तो लालजर्द रस्सा घेतला. त्यात अर्धा डझन भजी तरंगत सोडली. वरून थोडी बारीक शेव आणि कोथिंबीर टाकून मला पेश केले. ती खुसखुशीत भजी रश्शात पोहताना हळूहळू मऊ पडत होती. जलदीने मटकावणे गरजेचे होते. मी तेच केले. करताना लहानपणी मुलींच्या खेळातले ऐकलेले गाणे आठवले आणि त्याची मोडतोड केली… निर्मळ जळे, रश्शाचे तळे, त्यात भज्यांची रूचकर कमळे…
नोस्टाल्जियाच्या जुन्या गाण्याला असे नवे सूर लाभले.