जगभरात अलीकडच्या काळात हृदयाशी संबंधित विकारांचं प्रमाण वाढताना दिसत आहे. बदललेली जीवनशैली, मेदयुक्त खाणं, व्यायामाची कमतरता आणि स्पर्धेचा तणाव या कारणांमुळं हृदयविकाराचा झटका येण्याचं प्रमाण 50 वर्षापूर्वीपेक्षा तिपटीहून अधिक वाढलं आहे.
हृदयविकारावर उपचार शोधून काढण्यासाठी वेगवेगळे प्रयोग होत आहेत. त्याचप्रमाणं रक्त तपासणीचं तंत्रज्ञानही विकसित झालं आहे. अनेक वर्षांच्या अभ्यासानंतर असं दिसून येत आहे, की ज्यांचा रक्तगट ‘ओ’ नाही, त्यांना हृदयविकाराचा धोका अधिक प्रमाणात असतो. यासंबंधी आतापर्यंत 4 लाख लोकांचा अभ्यास करण्यात आला आहे. ‘ओ’ रक्तगट असणाऱया लोकांमध्ये खाणंपिणं आणि जीवनशैली समान असताना हृदयविकाराचं प्रमाण मात्र कमी दिसून आलं आहे. तर ‘ए’ आणि ‘बी’ रक्तगट असणाऱया लोकांमध्ये हृदयविकाराचा धोका आठ टक्के अधिक असतो, असंही पाहण्यात आलं आहे. हा अभ्यास अमेरिकेच्या हार्ट असोसिएशनच्या मेडिकल जर्नलमध्ये सविस्तरपणे मांडण्यात आला आहे.
2017 मध्येही युरोपियन सोसायटी ऑफ कॉर्डिओलॉजी या संस्थेनं जे अध्ययन केलं होतं, त्यात 13 लाखांहून अधिक लोकांचं परीक्षण करण्यात आलं होतं. त्यातही जवळपास हाच निष्कर्ष काढण्यात आला होता. ‘ए’ आणि ‘बी’ रक्तगट तसेच ‘ओ’ रक्तगट यांची तुलना आता केली जात आहे. त्यातून असं दिसून आलं आहे, की ‘ए’ रक्तगट असणाऱया लोकांमध्ये हृदयविकाराचा धोका ‘बी’ रक्तगट असलेल्यांपेक्षाही जास्त आहे. ‘ओ’ रक्तगट असलेल्या लोकांमध्ये निर्माण होत असलेल्या विशिष्ट प्रोटिनमुळे रक्तात गुठळय़ा होण्याचं प्रमाण कमी असतं, असं अन्य अभ्यासांवरून दिसून आलं आहे. रक्ताच्या गुठळय़ा होणे हे हृदयविकाराचे सर्वात प्रमुख कारण मानलं गेलं आहे. ‘ए’ आणि ‘बी’ रक्तगट असलेल्या लोकांमध्ये नॉन-विलब्रँड फॅक्टर (रक्ताच्या गुठळय़ा बनविणारं प्रोटिन) अधिक प्रमाणात असतं. त्यामुळं त्यांना धोका अधिक असतो. रक्ताच्या गुठळय़ा होण्याचं प्रमाण मर्यादेबाहेर वाढल्यास अशा लोकांना कायमस्वरुपी रक्त पातळ करणारी औषधे घ्यावी लागतात, असंही दिसून आलं आहे. अर्थात रक्तगट बदलणं हे आपल्या हातात नाही. तो जन्माच्या वेळी जो असतो तोच कायम राहतो. मात्र, धोका ओळखून योग्य वेळी अधिक काळजी घेतल्यास हृदयविकाराचा धोका टाळता येतो, असं वैद्यकीय तज्ञांचं म्हणणं आहे.