कमीत कमी वेळात सर्व भारतीयांना लस देण्याची आयसीएमआरकडून योजना
वृत्तसंस्था/ नवी दिल्ली
कोरोना विषाणूची प्रकरणे जगभर वेगाने वाढत आहेत. भारतातच सक्रिय प्रकरणे झपाटय़ाने वाढून आठ लाखांच्या वर पोहोचली आहेत. वाढत्या संसर्गामुळे भारतच नाही तर संपूर्ण जग लसीची आतुरतेने वाट पाहत आहे. स्वदेशी बनावटीच्या कोवॅक्सिनची अंतिम टप्प्यातील चाचणीही सुरू झाली असून आता या लसीचे वितरण संपूर्ण देशात व्यवस्थितपणे करण्याच्यादृष्टीने पेंद्र सरकार विशेष नियोजन करत आहे.
भारतीय स्वदेशी कोविड-19 च्या लस कोवॅक्सिनच्या फेज-3 चाचणी सुरू झाल्या आहेत. फेज-1 चाचणीच्या निकालांवरून या लसीचे कोणतेही दुष्परिणाम समोर आले नाहीत. चाचण्यांचे मुख्य अन्वेषक डॉ. ई. वेंकट राव म्हणाले की, फेज -1 मध्ये शरीरात पुरेशी लस शरीरात ऍन्टीबॉडीज तयार करते का ते पाहण्याचा प्रयत्न केला जात आहे. पहिला डोस दिल्यानंतर 14 दिवसांनी दुसरा डोस दिला. रक्तातील प्रतिपिंडे ओळखण्यासाठी रक्ताचे नमुने देखील घेण्यात आले. 28, 42 व्या, 104 व्या, 194 व्या दिवशी रक्ताचे नमुने देखील घेतले जातील.
सध्या, अहमदाबादमधील झाइडस कॅडिलाच्या झायकोव्ह-डी लसची टप्पा-1 / 2 चाचणी भारतातही चालू आहे. त्याचबरोबर ऑक्सफोर्ड-ऍस्ट्रजेनेकाच्या कोशिल्ड कोविडö19 लसच्या फेज-3 चाचणी सीरम इन्स्टिटय़ूट ऑफ इंडियाने सुरू केली आहे. इंडियन कौन्सिल ऑफ मेडिकल रिसर्च किंवा आयसीएमआरने कोविड-19 लस कमीतकमी सर्वांसाठी उपलब्ध करुन देण्याची योजना तयार केली जात आहे. आयसीएमआर भारतात कोविड-19 साथीच्या आजाराशी लढा देण्यासाठी एक प्रभावी यंत्रणा तयार करत आहे. भारतात लसीला मान्यता मिळाल्यानंतरही उत्पादन, वितरण आणि मोठय़ा प्रमाणात लसीकरणासमोरील आव्हाने अजूनही कायम आहेत. या लसींचा वेळेत विकास केल्यास अधिकाधिक जीव वाचविण्यात मदत होईल, असा दावा केला जात आहे.
नऊ लस फेज-3 टप्प्यात
रशिया आणि चीनने प्रत्येक लस वापरासाठी मंजूर केली असली तरी, डब्ल्यूएचओच्या म्हणण्यानुसार अद्याप नऊ लस तिसऱया टप्प्यातील चाचणीपर्यंत पोहोचल्या आहेत. याशिवाय फेज-1 आणि फेज-2 चाचणीमध्ये सुमारे 24 लस आहेत. यात ऑक्सफोर्ड/ऍस्ट्रजेनेका (यूके) च्या कोव्हशील्ड व्यतिरिक्त, कर्करोग जीवशास्त्र/बीजिंग इन्स्टिटय़ूट ऑफ बायोटेक्नॉलॉजी (चीन), गमालय रिसर्च इन्स्टिटय़ूट (रशिया), सिनोवेक (चीन), वुहान इन्स्टिटय़ूट ऑफ बायोलॉजिकल प्रॉडक्ट्स / सिनोफर्म (चीन), बीजिंग इन्स्टिटय़ूट ऑफ बायोलॉजिकल उत्पादने / सिनोफर्म (चीन), मोडर्ना (यूएस), बायोनोटेक / फायझर (यूएस) यांनी फेज-3 चाचणी सुरू केल्या आहेत. जॉन्सन अँड जॉन्सनची जानसेन फार्मा ही लस फेज-3 चाचणीसाठी तयार आहे,
परंतु अद्याप स्वयंसेवकांची निवड करण्यात आलेली नाही.
अमेरिकेची जोरदार तयारी
कोरोनाव्हायरसची लस नोव्हेंबरपर्यंत अमेरिकेच्या राज्यात दाखल होईल. न्यूयॉर्क टाइम्सच्या वृत्तानुसार, रोग नियंत्रण व प्रतिबंध केंद्र (सीडीसी) ने देशभरातील आरोग्य विभागाच्या अधिकाऱयांना ऑक्टोबरच्या शेवटी किंवा नोव्हेंबरच्या सुरूवातीला सर्व वयोगटातील लसीकरणाची तयारी करण्यास सांगितले आहे. पुढील वषीच्या सुरुवातीसच ही लस उपलब्ध होईल, असे लस विकसक, वैज्ञानिक आणि तज्ञ गृहित धरत आहेत. अमेरिका ही लस कशापद्धतीने विकसित करत आहे याबाबत अद्यापही संदिग्धता आहे. तथापि, या वर्षाच्या अखेरीस ही लस दिली जाईल, असे अमेरिकेचे अध्यक्ष डोनाल्ड ट्रम्प यांनी अमेरिकन लोकांना आश्वासन दिले आहे. 3 नोव्हेंबरला होणाऱया राष्ट्राध्यक्षपदाच्या निवडणुका होण्यापूर्वी त्यांनी ही लस मिळण्याची शक्मयता नाकारली नाही. अमेरिका आपल्या देशवासियांसाठी अकाली लस मंजूर करू शकते, असेही म्हटले जात आहे.