मेळांचा विविध गावांमध्ये संचार, आज संपूर्ण मोरपिर्लात मेळ खेळल्यानंतर मांड ठेवणार, उद्या श्री सप्तकोटिश्वराचा जत्रोत्सव
केपे : मोरपिर्ला, कानिबाग व बेंदुर्डे येथील आदिवासी समाजाचा पारंपरिक शिमगोत्सव मोठय़ा उत्साहात व पूर्णपणे विधींनुसार साजरा करण्यात येत आहे. मोरपिर्ला गावचे शिमग्याचे मेळ शुक्रवारपासून खोल, बेतूल, बाळ्ळी, बार्से, आंबावली व कावरेपिर्ला पंचायतींतील गावागावात शिमगा खेळण्यासाठी रवाना झाले. दरम्यान, श्री सप्तकोटिश्वर देवस्थानचा जत्रोत्सव मंगळवार 7 रोजी साजरा होणार आहे. मोरपिर्ला परिसरात पारंपरिक मांडावर एकत्र येऊन परंपरेनुसार गुरूनमनाने सलग पाच दिवस शिमगोत्सवाचे प्रकार सादर करण्यात आले. चौथ्या दिवशी ‘म्हातन’ हा विधी करून वांगडय़ाना तीळ दिला गेला. एकादशीच्या दिवशी रात्री मांडावरून रंगीबेरंगी कपडे, पगडी आणि नवीन वर मुंडासे व धोतर अशा वेष परिधान करून ढोल-ताशे आणि ‘तोणयो’ यांच्या गजरात स्वारी लावून गावातील जल्मी वेळीपाच्या अंगणात पोहोचले. त्यानंतर चौरंग, तोणयाखेळ व तालगडी सादर करून आरती स्वीकारली गेली. मग मोरपिर्ला गावचे शिमग्याचे मेळ दुसऱया गावी संचारासाठी रवाना झाले. या शिमगोत्सवात सहभागी झालेला प्रत्येक जण चार दिवसांच्या संचारानतर मांड ठेवल्यानंतरच घर गाठतो. मांडावर तीळ केलेले गडे मध्यंतरीच्या काळात घरी परतण्याचे धाडस करत नाहीत. आजही ही परंपरा वेळीप समाजात पाळली जाते. चारही दिवस शुद्ध शाकाहारी भोजन केले जाते आणि अनवाणी पायांनी सर्व मेळांचा संचार चालू असतो. दुसऱया गावातल्या मुख्य अंगणात स्वारी लावून प्रवेश करण्यात आल्यानंतर प्रत्येक घरासमोरच्या अंगणातील मंडपात मेळांनी चौरंग, तोणयाखेळ व तालगडी सादर करून घरातील सुहासिनींकडून आरती स्वीकारली.
सर्व मेळांची आपापली दिशा ठरलेली असते. दुसऱया दिवशी सर्व मेळ मध्यरात्री गावची सीमा ओलांडून आंत प्रवेश करताना विशिष्ट ठिकाणी नारळ वाढवून आले. तिसऱया दिवशी रविवारी कानिबाग येथे मेळ खेळला गेला, तर आज सोमवारी चौथ्या दिवशी संपूर्ण मोरपिर्ला गावात मेळ खेळण्यात येणार आहे. गावातील खेळ आटोपल्यानंतर प्रमुख मांडावर पुन्हा सादरीकरण व पारंपरिक विधी, गुरूनमन होऊन मांड ठेवला जाईल. शिमगोत्सवात सहभागी सर्व गावकरी एकत्र आंघोळ करून व सर्व साहित्य नदीच्या काठी अर्पण करून अग्निप्रवेश केल्यानंतर आपापल्या घरी परततील. त्यानंतर जत्रेची लगबग सुरू होणार असून रात्री 9 वा. नवीन जन्मलेल्या बालकांना देवाचा कौल देणे, 11 वा. पारंपरिक विधी, 12 नंतर होळी उत्सव व पहाटे 5 वा. दिवजोत्सव होईल. त्यात सुहासिनी, नववधू व कुमारी कन्या डोक्यावर दिवज धारण करून तसेच अविवाहित युवक गुढी घेऊन गावकार, जल्मी वेळीप व कनकटी वेळीप यांच्यासमवेत आणि तरंगासमवेत पायी प्रवास करत मंदिराजवळ येतील आणि जत्रोत्सवात सहभागी होतील. संध्याकाळी गुलालोत्सवाने शिमगोत्सवाची सांगता होईल.