सध्या कोरोनामुळे घराबाहेर पडता येत नाही. आमच्या लहानपणी सरकारचा कर्फ्यू आणि विरोधी पक्षीयांचा हरताळ (शहर/राज्य/भारत बंद) या कारणास्तव घरातून बाहेर पडायला बंदी असे. चीन व पाकिस्तानने आक्रमण केले तेव्हा रात्री दिवे बंद ठेवावे लागत. घराबाहेर पडता येत नसे. अंगणात बसून लोक रेडिओवर युद्धाच्या बातम्या ऐकत. घरासमोरचा रस्ता खूप अरुंद होता. समोरच्या वाडय़ातील लोकांचे रेडिओ आमच्या अंगणात स्पष्ट ऐकू येत. पासष्ट सालच्या युद्धाच्या वेळी कोणीतरी गंमत म्हणून मोठय़ा आवाजात पाकिस्तान रेडिओ लावला होता आणि त्यावर बातमी ऐकली की पाकिस्तानी विमानांनी खडकी आणि पुण्यावर जोरदार बॉम्बहल्ला केला. ती ऐकून आम्ही खो खो हसलो होतो.
विरोधकांचा बंद किंवा हरताळ असला की धमाल येई. शाळेला सुट्टी असे. रस्त्यावर वाहने नसत. धाडसी मुले विटीदांडू किंवा बॅटबॉल खेळत. पोलीस आले की काही क्षण लपून बसत. विट्टी किंवा चेंडूमुळे एखाद्या घराची काच फुटली की त्या दिवशी गायब होत. धाडसी गरीब मुले रस्त्याच्या कडेला ‘अकरा-टोकरा’ नावाचा गोटय़ांचा खेळ खेळत. काचेच्या रंगीत गोटय़ा आणि पांढरी शुभ्र टपोरी गोटी असली की खेळ रंगायचा. काही मुले चेंडू फेकून मारण्याचा खेळ खेळत. बिन धाडसी मुले घराच्या दारात किंवा खिडकीत बसून आशाळभूतपणे रस्त्यावरची गंमत बघत. पैसेवाल्या घरातली किंचित धाडसी मुले रस्त्याच्या कडेला रिंग किंवा फुटबॉल फेकून झेलण्याचा खेळ खेळत. पैसेवाल्या घरातली शामळू मुले घरात कॅरम किंवा पाच-तीन-दोन खेळत.
ती सगळी पिढी आता साठी-सत्तरीच्या मागेपुढे आहे. यातले काही मास्क हनुवटीवर ठेवून निर्मनुष्य रस्त्यावर फिरतात. पोलीस दिसल्यावर मास्क नाकावर ओढतात. यातले काही हेल्मेट व मास्क न लावता दुचाकीवरून उगीच फिरतात. यातले काही लोक सकाळी दूध आणायला जातानादेखील मास्क हनुवटीवर ठेवून सिगारेट पुंकत जातात. यातले काही लोक काही ना काही बहाणे काढून सार्वजनिक ठिकाणी गर्दी करतात. यातले काही लोक व्हॉट्सअपवर बसून फडतूस संदेश किंवा बालीश माहिती फॉरवर्ड करतात.
यांचे आत्ताचे वागणे पाहून लहानपणी काय करत असतील त्याचा अंदाज लावण्याचा खेळ मी खेळत असतो. लहानपणी मी काय करत होतो हे तुम्हाला ओळखता येईलच.