टोकियोमध्ये सहा महिन्यातील सर्वाधिक रुग्णांची बुधवारी नोंद, जापनीज पंतप्रधान सुगा-आयओए अध्यक्ष बाक यांची तातडीने भेट
टोकियो / वृत्तसंस्था
यंदाची ऑलिम्पिक अवघ्या 8 दिवसांवर येऊन ठेपली असताना टोकियोमध्ये सहा महिन्यातील सर्वाधिक रुग्ण बुधवारी नोंदवले गेले असल्याची माहिती टोकियो मेट्रोपॉलिटन गव्हर्नमेंटने दिली. याची गांभीर्याने दखल घेत आंतरराष्ट्रीय ऑलिम्पिक समिती अध्यक्ष थॉमस बाक यांनी जापनीज पंतप्रधान योशिहिदे सुगा यांची तातडीने भेट घेत सविस्तर चर्चा केली.
सुगा व बाक यांनी टोकियो ऑलिम्पिक निर्धोकपणे संपन्न होईल आणि सर्व संलग्न घटकांच्या स्वास्थ्य व सुरक्षिततेला प्राधान्य दिले जाईल, असे याप्रसंगी निवेदन दिले. टोकियोमध्ये बुधवारी 1149 नवे रुग्ण नोंदवले गेले. यापूर्वी 22 जानेवारी रोजी सर्वाधिक 1184 रुग्ण नोंदवले गेले होते. मागील आठवडय़ाच्या तुलनेतही येथे सलग 25 व्या दिवशी रुग्ण वाढतच राहिले आहेत.
सुगा यांनी बाक यांच्या भेटीत ऑलिम्पिक सुरक्षितरित्या संपन्न होईल, यासाठी शक्य ती सर्व उपाययोजना करण्याची विनंती केली. विशेषतः जापनीज नागरिकांसाठी अधिक दक्ष असावे, असे आवाहन त्यांनी केले. जपानमध्ये सध्या 20 टक्क्यांपेक्षा कमी नागरिकांचे पूर्ण लसीकरण झाले आहे.
‘या स्पर्धेचे यजमान म्हणून आम्हाला आंतरराष्ट्रीय ऑलिम्पिक समितीकडून बऱयाच अपेक्षा आहेत. सर्व ऍथलिट्स, स्पर्धेतील संलग्न घटक यांच्याकडून सहकार्य मिळेल, यासाठी त्यांनी पूर्ण प्रयत्न करावेत’, असे आवाहन जापनीज पंतप्रधान सुगा यांनी केले. याला उत्तर देताना बाक म्हणाले, ‘जापनीज नागरिकांना आम्ही कोणत्याही प्रकारे धोक्यात आणणार नाही, हे अभिवचन पुन्हा एकदा देऊ इच्छितो. ऑलिम्पिक व्हिलेजमध्ये वास्तव्य असलेल्या 85 टक्के ऍथलिट व पदाधिकाऱयांचे पूर्ण लसीकरण झाले आहे. अगदी आंतरराष्ट्रीय ऑलिम्पिक समिती सदस्य व स्टाफचे देखील पूर्ण लसीकरण झाले आहे’.
टोकियोतील सर्व ऑलिम्पिक क्रीडा केंद्रांवर चाहत्यांना प्रवेश नसेल, असे आंतरराष्ट्रीय ऑलिम्पिक समिती व टोकियो आयोजन समितीने मागील आठवडय़ातच जाहीर केले आहे. ऑलिम्पिकसाठी 11 हजार ऍथलिट्स व तितकेच पदाधिकारी, प्रतिनिधी टोकियोत येणार आहेत. पॅरालिम्पिक्समध्येही 4400 पेक्षा अधिक ऍथलिट्सचा सहभाग असणार आहे.
जपानमध्ये आतापर्यंत कोव्हिड-19 चे 15 हजार बळी गेले आहेत. ही संख्या अनेक निकषांवर कमी आहे. मात्र, आशियाई शेजारी राष्ट्रांच्या तुलनेत ती चिंतेची देखील आहे. कोव्हिड-19 च्या बंधनामुळेच ऑलिम्पिक टॉर्च रिले देखील टोकियोतील रस्त्यांवरुन धावणार नाही, असे जाहीर केले गेले. रिलेमुळे गर्दी होईल आणि कोरोनाचा प्रसार होईल, अशी भीती असल्याने हा निर्णय घेतला गेला.
थॉमस बाक आता शुक्रवारी हिरोशिमाला तर त्यांचे उपाध्यक्ष जॉन कोटस् नागासाकीला पोहोचणार आहेत. बाक मागील आठवडय़ात टोकियोला पोहोचले आणि तीन दिवस आयसोलेशनमध्ये राहिल्यानंतर टोकियोतील मुख्यालयाकडे रवाना झाले. जपानमध्ये यंदाच्या ऑलिम्पिकला बराच विरोध राहिला. अनेक निदर्शने झाली. पण, तरीही आयोजकांनी स्पर्धा भरवण्याबाबत आपली भूमिका कायम ठेवली आहे.
भारतीय हॉकी संघात वरुण, सिमरनजीतचा नव्याने समावेश
नवी दिल्ली ः आयओसीने सांघिक इव्हेंट्समध्ये पर्यायी ऍथलिट्सना परवानगी दिल्यानंतर भारतीय हॉकी संघातून डिफेंडर वरुण कुमार, मिडफिल्डर सिमरनजीत सिंग यांना ऑलिम्पिक पदार्पणाची संधी दिली गेली आहे. महिला संघात रीना व नमिता यांची नावे देखील समाविष्ट केली गेली आहेत.
‘यापूर्वी जाहीर केलेल्या 16 सदस्यीय संघात आता आणखी दोन खेळाडू समाविष्ट केले गेले आहेत. हे खेळाडू अंतिम संघात निवडीसाठी उपलब्ध असतील’, असे सूत्राने सांगितले. पारंपरिकरित्या, ऑलिम्पिक हॉकी संघात 16 सदस्यांचा समावेश असतो. मात्र, यंदा असाधारण परिस्थितीमुळे आणखी 2 खेळाडूंना सामावून घेण्याची परवानगी दिली गेली आहे. हॉकीप्रमाणेच, फुटबॉल, हँडबॉल, रग्बी व वॉटरपोलो संघातही अल्टरनेट ऍथलिटचा हा नियम लागू असणार आहे.
79 हजार टन इलेक्ट्रॉनिक, मेटल्सपासून ऑलिम्पिक पदकांची निर्मिती!
नवी दिल्ली ः ऑलिव्हपासून रिसायकलिंग मेटल्सपर्यंत आणि जुन्या सेल फोन्सपासून इलेक्ट्रॉनिक डिव्हायसेसपर्यंत विविध घटकांचा वापर करत ऑलिम्पिक पदकांची निर्मिती होत आली आहे. एखाद्या गारगोटीप्रमाणे भासणारी ऑलिम्पिक पदके डायमीटरमध्ये 8.5 सेंटीमीटर्सचे असतील. शिवाय, नायकेची फ्लाईंग इमेज, ग्रीक गॉडेसची व्हिक्टरी इमेज त्यावर असणार आहे.
प्राचीन ऑलिम्पिक गेम्सदरम्यान, विजेत्यांना ऑलिव्ह कोटिनोज (ऑलिव्हचा हार) प्रदान करुन सन्मानित केले जात असे. ग्रीसमधील हा सर्वोच्च सन्मान असायचा. 1896 साली ऍथेन्समध्ये ऑलिम्पिक गेम्सचे पुनरुज्जीवन झाले. पुनरुज्जीवनात जुने नियमही बदलले गेले आणि विजेत्यांना रौप्य तर उपविजेत्यांना कॉपर किंवा कांस्य देण्याची परंपरा सुरु झाली.
त्यानंतर 1904 सेंट लुईस ऑलिम्पिकपासून सुवर्ण, रौप्य व कांस्यपदके देण्याची प्रथा सुरु झाली, ती आजतागायत कायम आहे. या शतकभराच्या कालावधीत पदकांचा आकार, वजन, अंतर्भूत घटक व त्यावरील प्रतिमा यात अनेक बदल झाले. 1923 मध्ये आंतरराष्ट्रीय ऑलिम्पिक समितीने समर गेम्समधील पदकांच्या डिझाईनसाठी स्पर्धांचेही आयोजन केले. 1928 मध्ये इटालियन आर्टिस्ट ग्युसेपे कॅसिओलीचे डिझाईन यात निवडले गेले.
1960 पर्यंत विजेत्यांच्या जर्सीवर पदके पिन केली जायची. पण, रोम ऑलिम्पिकपासून पदक नेकलेससह गळय़ात घालून विजेत्यांना गौरवले जाण्याची पद्धत रुढ झाली. 4 वर्षांच्या अंतराने रिबनचे रंगही बदलले गेले. आश्चर्य म्हणजे सुवर्णपदके फक्त यलो मेटलपासून कधीच तयार केली गेली नाहीत. फक्त त्यावर मुलामा दिला जातो. आयओसीच्या गाईडलाईनप्रमाणे सुवर्णपदकात कमाल 6 ग्रॅम सोन्याचा वापर केला जाऊ शकतो.
पर्यावरणविषयक जनजागृती वाढत असताना, पदकांची निर्मिती 30 टक्के रिसायकल मटेरियलपासून तर रिबन्सची निर्मिती 50 टक्के रिसायकल केलेल्या प्लॅस्टिक बॉटल मटेरियलपासून केली जाऊ लागली. यजमान देशांना पदकाच्या शेपमध्ये बदल करण्याची त्या-त्या ऑलिम्पिकपुरती परवानगी असते. या आधारावर चीनने 2008 बीजिंग ऑलिम्पिक पदकांच्या पाठीमागील बाजूस मौल्यवान खडे समाविष्ट केले. रिओ आयोजकांप्रमाणेच टोकियोसाठी देखील रिसायकल केल्या गेलेल्या मटेरियलचा वापर करत पदके तयार केली गेली. यासाठी जुने स्मार्टफोन्स, लॅपटॉप, खराब इलेक्ट्रॉनिक वस्तू देण्याचे आवाहन आयोजकांनी केले आणि याला जपानमधून मोठा प्रतिसादही मिळाला. या उपक्रमाला माय मेडल, असे नाव दिले गेले होते.
इतिहासाची पाने उलगडताना….
1896 ग्रीस ऑलिम्पिक्स
@प्राचीन ऑलिम्पिकप्रमाणे 1896 ऍथेन्स ऑलिम्पिक्समध्येही फक्त पुरुष स्पर्धक सहभागी झाले होते. 14 देशातील 241 ऍथलिट्सनी या ऑलिम्पिकमध्ये प्रतिनिधीत्व केले.
@ऍथलेटिक्स (ट्रक अँड फिल्ड), सायकलिंग, जलतरण, जिम्नॅस्टिक्स, वेटलिफ्ंिटग, कुस्ती, फेन्सिंग, नेमबाजी, टेनिस आदी क्रीडा प्रकारातून 43 इव्हेंट्स घेतले गेले.
@या ऑलिम्पिकमध्ये प्रथमच विजेत्यांना पदके प्रदान केली गेली. पण, यात सुवर्णपदकांचा समावेश नव्हता. इव्हेंट जिंकणाऱया ऍथलिट्सना रौप्यपदकाने सन्मानित केले गेले.
@अमेरिकन ट्रक अँड फिल्ड ऍथलिट जेम्स कॉनलीने तिहेरी उडी प्रकारात अव्वलस्थान प्राप्त केले. दि. 6 एप्रिल 1896 रोजी हा इव्हेंट पार पडल्यानंतर जेम कॉनली 1500 वर्षांनंतरचा पहिलाच ऑलिम्पिक चॅम्पियन ठरला.
1900 पॅरिस ऑलिम्पिक्स
@पॅरिसमधील ही स्पर्धा म्हणजे जगभरातील क्रीडामहोत्सव. आयोजकांनी चक्क 5 महिन्यांच्या कालावधीत या ऑलिम्पिकमधील इव्हेंट्स घेतले. 1896 ऑलिम्पिकप्रमाणे या ऑलिम्पिकमध्ये कोणत्याही उद्घाटन व समारोप सोहळय़ाचे आयोजन केले गेले नव्हते.
@या ऑलिम्पिकमध्ये प्रथमच महिलांना सहभाग देण्यात आला. अमेरिकेतील जन्म असलेल्या हेलेने डे पोर्टेलस ही पहिली महिला ऑलिम्पिक चॅम्पियन ठरली. तिने नौकानयन प्रकारातील इव्हेंट जिंकत जेतेपद संपादन केले. युकेची शार्लोट कूपर वैयक्तिक ऑलिम्पिक इव्हेंट जिंकणारी पहिला महिला ठरली. तिने महिला एकेरी टेनिसमध्ये विजयश्रीवर आपली मोहोर उमटवली.
@पॅरिसमध्ये या स्पर्धेतील नेमबाजी इव्हेंटसाठी चक्क जिवंत कबुतरांचा वापर केला गेला. नेमबाजांचा नेम अचूक बसला तर ही कबुतरे मारली जायची. ऑलिम्पिक इतिहासात एखाद्या क्रीडा इव्हेंटमध्ये पक्ष्यांचा बळी दिला जाण्याची ही एकमेव वेळ ठरली.
@या ऑलिम्पिकमध्ये ट्रक अँड फिल्डचे इव्हेंट्स गवताळ, ओबडधोबड जमिनीवर घेतले गेले. हर्डल्स म्हणून चक्क मोडलेले टेलिफोन पोल्स वापरले गेले. क्रिकेटचा समावेश असलेले हे एकमेव ऑलिम्पिक ठरले. क्रिकेटमध्ये केवळ दोनच संघ सहभागी झाले. ते म्हणजे ग्रेट ब्रिटन व यजमान फ्रान्स!