मोहिमेचे इंजिन परीक्षणात उत्तीर्ण
वृत्तसंस्था / बेंगळूर
भारताच्या गगनयान कार्यक्रमाच्या मार्गात एक महत्त्वाचे यश प्राप्त झाले आहे. इस्रोने देशातील पहिल्या मानवी अंतराळ मोहिमेत वापरल्या जाणाऱया जीएसएलव्ही रॉकेटसाठी क्रायोजेनिक इंजिनाचे यशस्वी परीक्षण केले आहे. इस्रोने तामिळनाडूच्या महेंद्रगिरीमध्ये इस्रो प्रोपल्शन कॉम्प्लेक्समध्ये गगनयान कार्यक्रमासाठी 720 सेकंदांपर्यंत क्रायोजेनिक इंजिनाच्या गुणवत्तेचे परीक्षण केले. ही मोहीम पुढील वर्षी साकारण्यात येणार आहे.
इंजिनाच्या कामगिरीचे परीक्षण उद्देशांनुरुप राहिले आहे. दीर्घ कालावधीचे हे यशस्वी परीक्षण मानवी अंतराळ मोहीम गगनयानसाठी एक मोठी कामगिरी आहे. गगनयानसाठी क्रायोजेनिक इंजिनाची विश्वासार्हता आणि मजबुती यातून सुनिश्चित होत असल्याचे इस्रोकडून सांगण्यात आले.
हे इंजिन आणखीन 4 परीक्षणांना सामोरे जाणार असून ती 1810 सेकंदांची असणार आहेत. त्यानंतर आणखीन एका इंजिनाचे दोन छोटय़ा कालावधींचे परीक्षण केले जाणार आहे. गगनयान कार्यक्रमासाठी क्रायोजेनिक इंजिन गुणवत्तेनुरुप रहावे यासाठी एक दीर्घ कालावधीचे परीक्षण होणार असल्याचे इस्रोने म्हटले आहे.
भारताची महत्त्वाकांक्षी मोहीम गगनयानच्या डिझाईनचा टप्पा पूर्ण झाला असून आता ते परीक्षणाच्या टप्प्यात पोहोचले असल्याचे इस्रोचे अध्यक्ष के. सिवान यांनी जानेवारीच्या प्रारंभी म्हटले होते. सिवान 14 जानेवारी रोजी निवृत्त होत असून प्रख्यात रॉकेट वैज्ञानिक एस. सोमनाथ आता इस्रोचे नेतृत्व करणार आहेत.
खासगी कंपन्यांसाठी संधी
भारतीय अंतराळ क्षेत्राला खासगी कंपन्यासाठी व्यापाराच्या संधी प्रदान करण्याच्या दृष्टीने विकसित करण्याची गरज आहे. तसेच भावी पिढय़ांच्या गरजा विचारात घेत भारतीय अंतराळ कार्यक्रमात बदल करण्याचीही आवश्यकता असल्याचे इस्रोचे होऊ घातलेले अध्यक्ष एस. सोमनाथ यांनी म्हटले आहे. विक्रम साराभाई अंतराळ केंद्राचे संचालक असलेले सोमनाथ यांना अंतराळ विभागाचे सचिव आणि अंतराळ आयोगाचे अध्यक्ष म्हणून नियुक्त करण्यात आले आहे.
बदल घडावेत सद्यकाळात भारतीय अंतराळ कार्यक्रम इस्रोपुरती मर्यादित आहे. परंतु या क्षेत्रात नवे लोक यावेत अशी सरकारची इच्छा आहे. अंतराळ विषयक अर्थसंकल्पात केवळ शासकीय निधी किंवा समर्थनाने वृद्धी होऊ शकत नाही. दूरसंचार आणि हवाईप्रवास यासारख्या क्षेत्रांमध्ये जे बदल घडले, तेच बदल येथेही व्हायला हवेत. यातून रोजगाराच्या अधिक संधी निर्माण होऊ शकतात आणि संशोधन तसेच विकासाला चालना मिळू शकते. परंतु याचा अर्थ इस्रोचे खासगीकरण केले जातेय असा होत नसल्याचे सोमनाथ यांनी स्पष्ट केले आहे.